1954

1954 сыл.

Туох буолбута

• Үөһээ Халыма улууһа улууһа төрүттэмит

Тохсунньу

• Тохсунньу 7 — Джорджтауннааҕы IBM эспэримиэнэ: Нью-Йорка IBM хонтуоратыгар массыына тылбааһын аан бастаан дьоҥҥо көрдөрбүттэр.

Олунньу

• Олунньу 19 — ССРС салалтата Кырыым уобалаһын РСФСР-тан в Украина ССР-гар биэрбит.

Муус устар

• Муус устар 12 — Мария Нартахованы Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин Президиумун бэрэссэдээтэлинэн талбыттар. Бу дуоһунаска 9 сыл, 1963 сыллаахха биэнсийэҕэ барыар дылы үлэлээбитэ.
• Муус устар 21
  • ССРС ЮНЕСКО чилиэнэ буолбут.
  • Чиэхийэҕэ «буржуазнай националистар» сууттара саҕаламмыт, сууттанааччылар ортолоругар кэлин Чиэхийэ хомуньуус баарытйатын салайааччыта буолбут Густав Гусак баара.
• Муус устар 26 — ССРС Үрдүкү Сэбиэтэ Кырыым уобалаһын РСФСР састаабыттан таһаарбыт уонна Украина ССР састаабыгар киллэрбит, ол туһунан ССРС конституциятыгар уларытыылары оҥорбут.
• Муус устар 30 — Орто Халыма оройуонуттан араарыллан Зырянка кииннээх Үөһээ Халыма оройуона төрүттэммит.

Ыам ыйа

• Ыам ыйын 5 — байыаннайдар өрө турууларын түмүгэр Парагвайга былааска Альфредо Стресснер кэлбит.

От ыйа

• От ыйын 21 — Бастакы Индокитай сэриитин түмүктүүр Женеватааҕы кэмпириэнсийэҕэ Вьетнамы икки аҥы араарбыттар — Хоту уонна Соҕуруу.

Сэтинньи

• Сэтинньи 1 — ССРС Миниистирдэрин Сэбиэтэ Үөһээ Бүлүүгэ Нам нэһилиэгэр механизаатардары үөрэтэн таһаарар училищены арыйарга ыйаахтаабыт.

Ахсынньы

• Ахсынньы 4 — АХШ-ка Майами куоратыгар бастакы Burger King диэн фаст-фуд ресторана аһыллыбыт.
• Ахсынньы 23 — Аан дойдуга бастакы ситиһиилээх бүөрү көһөрүү эпэрээһийэтин АХШ хирурдара Джозеф Маррей уонна Хартвелл Харрисон оҥобуттар.

Төрөөбүттэр

• Жирков Егор Петрович - Педагогическай наука доктора,
• Татаринов Владимир Семенович — саха эстрадатын ырыаһыта, биллиилээх мелодист.
• Олунньу 2 — Михалев Виктор Михайлович — история билимин кандидата
• Олунньу 17 — Зоя Дуранова — норуот эмчитэ, көрбүөччү, алгысчыта, билгэhит.
• Олунньу 26 — Реджеп Тайип Эрдоган — 2003-2014 сылларга Туурсуйа премьер-миниистирэ (дойду баһылыга), 2014 сылтан ыла Туурсуйа бэрэсидьиэнэ (конституцияҕа уларыйыы киирэн эмиэ дойду баһылыга).

• Муус устар 6 — Захарова Раиса Яковлевна (06.04.1954—05.01.2013) — саха норуодунай артыыһа.
• Муус устар 7 — Джеки Чан (дьиҥ. аата Чан Кон Сан), актер, режиссёр, продюсер, каскадёр, трюк туруорааччы.

• Бэс ыйын 23 — Мигалкин Иван Васильевич, поэт, тылбаасчыт, оҕо суруйааччыта, публицист.
• Сэтинньи 10 — Акимов Александр Константинович — экономическай билим доктора.
• Сэтинньи 15 — Чигирёва Нина Николаевна — опера ырыаһыта (меццо-сопрано).
• Ахсынньы 9 — Жан-Клод Юнкер, Лүксембург премьер миниистирэ

Өлбүттэр

• II Одунуттан (билигин Горнай улууһун сирэ) төрүтттэх, муосчут, чеканщик, ювелир, Саха сирин норуодунай уруhуйдьута, ССРС уруhуйдьуттарын Сойууһун чилиэнэ Мамаев Иван Федорович өлбүт.
• От ыйын 13 — Фрида Кало, Мексика уруhуйдьута
• Сэтинньи 3 — Анри Матисс, Франция уруhуйдьута
• Сэтинньи 28 — Энрико Ферми — бастакы атомнай реакторга үлэлээбит уонна квантовай физикаҕа улахан сайдыыны оҥорбут Италия физигэ. Нобель бириэмийэтин лауреата.